ދިވެހިންނަކީ ވަރަށް ބިޒީ ބައެކެވެ. ކަމެއް ނެތި އަތް އުރާލައިގެން ހުއްޓަސް ހަގީގަތުގައި ކުރަން ހުރި ކަންކަން ބޮލުގައި ހުރި އިސްތަށްޓަށް ވުރެ ގިނަ އެވެ. ބައެއް މީހުން ދުވަސް ފެށިގެން އަންނަ އިރު މުޅި ދުވަހު ކުރަން ހުރި ހުރިހާ ކަމެއް ބޮލުގައި ރާވާ އަތުރާލައިގެން ތިބެ އެވެ. ގިނަ ވަގުތުތައް ހޭދަ ކުރަން އެ ލިސްޓުގެ އެންމެ ކުރީގައި ހިމަނާނީ އެ މީހަކު އެންމެ ކުރާ ހިތްވާ ކަން ކަމެވެ. ދެން ހުންނަ ކަންކަމަށް "ބިޒީ" ކަމުން ނުކުރެވެ އެވެ. ނޫނީ ކިރިޔާ ކުރެވޭނީ އެވެ.
ފަށަން ޖެހޭނީ ދިވެހިންނާ ކޮފީއާ ދެމެދު އޮންނަ "ލޯބީގެ" ގުޅުމާ ހިސާބުންނެވެ. ކޮންމެ ތަނެއްގައި ކޮންމެ ވަގުތެއްގައި ކިތަންމެ ބުރަކޮށް އުޅެން ޖެހުނަސް މީހަކު ގުޅާލާފައި، "ކޮފީއަކަށް އަރަމާހޭ" އޭ ބުނުން އޮންނާނީ ލަސްވެފަ އެވެ. މަސައްކަތް ކުރުކޮށްލާފައި ގޮސް ކޮފީއަށް އަރާނެ އެވެ. އޮފީސް ގަޑީގައި ވެސް ދެތިން ފަހަރަށް ކޮފީއަކަށް ނާރާ ނިމޭ ދުވަހެއް މަދުވާނެ އެވެ. އަދި އެ ދުވަހެއް ވަރަށް ފަޅުވެފަ ފޫހިވާނެ އެވެ. ރައްޓެއްސަކާ ދިމާވިޔަސް އެންމެ ގިނައިން ބުނެވޭނީ "ކޮބާ ކޮފީއެއް ނެތް" ހެއްޔޭވެ. ނޫނީ "ކޮފީއަކަށް ގުޅައްޗޭ" އެވެ. މިއީ ހަމަ އާދައިގެމަތިން ކަންކަން ހިނގާ ގޮތެވެ.
އެހެންކަމުން ދިވެހިންގެ "ބިޒީ ލައިފްގައި" ކޮފީއަށް ހާއްސަ ޖާގައެއް އެބަ އޮތެވެ. އެކަމުގައި ގިނަ ވަގުތުތަކެއް ބޭކާރު ގޮތުގައި ހޭދަކޮށްލެވެ އެވެ. ރައްޓެހިންނާއެކު ކޮފީއެއްގައި ހޭދަކޮށްލުމުން ގަޑި ހިނގައިގަންނަ ގޮތް ވެސް ނޭންގެ އެވެ. ފޯރީގައި ކޮފީއަށް އަރާ ގޮތަށް ގޮނޑީގައި ހަމަޖެހިލައި ފޯނުގެ ތެރެއަށް ބޮލާއި މޫނު "ވައްދާލައިގެން" އަނގައިން ނުބުނެ ބައިގަޑިއެއް ހާއިރު ވެސް ތިބެވެ އެވެ. ސޯޝަލް މީޑިއާ ތެރެއަށް ގެނބި ހުސްވެފަ އެވެ. އޮފީހުގައި ވެސް ނޫނީ ކުރިން ކުރަން ހުރި މަސައްކަތުގެ ތެރޭގައި ކުރެވޭ ކަމަކީ އެއީ އެވެ. ކޮފީތަށި ސްނެޕު ކުރުމާއި ޗެކިން ކުރުމާ އެ ހުރިހާ ކަމެއްކޮށް ނިމުމަށް ފަހު ނޫނީ މީހަކާ އަނގައިން ބުނެވޭ ވަރެއް ނުވާނެ އެވެ.
ކޮފީގައި ކަރު ކެހިލާފައި ވާހަކަ ދައްކަން ފަށާގޮތަށް މީހުންގެ "މަސްކެއުމާ" އި ސަޅިބައިސާގައި ޖެހި އެތަށް ގަޑިއިރެއް ހިނގައި ދަނީ ބޭކާރު ގޮތުގަ އެވެ. ކޮފީތަށި ހުސްވެ ދުފަން އިންދާ ގިނަ ފަހަރަށް ވެއިޓަރުން މަތިންބައިން ޖެހިގެން ބިލާ އެއްޗެހި ގެންދިއުމުން ވެސް އޮންނާނީ އަވަސްވެފަ އެވެ. ކޮފީގައި ދެތިން ގަޑި އިރު ހޭދަކޮށްލުން އެއީ މަދު މިންވަރެކެވެ.
"ކޮފީއަކަށް އަރާފިއްޔާ ދެން އިނދެވޭނެ ލައްކަ އިރުވަންދެއް، އެއީ ދެން ހަމަ ވާހަކާގައި، މާ ފޫހިކަމެއް ނެތި ހަމަ އިނދެވޭނެ، އެއް ކޮފީ ނިމޭ އިރަށް އަނެއް ކޮފީއަށް ގުޅާނެ ރައްޓެހިން، ދުވަސް ނިމޭ އިރު ދެތިން ފަހަރު ކޮފީއަށް އެރިފަ ހުންނާނީ އާންމުކޮށް، ދެން ކުރާނެ އެހެން ކަމެއް ނެތީއެއް ނޫން ކަންނޭނގެ އަސްލު، އެކަމަކު ކުރާ ހިތްވާ ކަމަކަށް ދޯ ގިނަ ވަގުތު ވެސް ދެވޭނީ،" އާންމުކޮށް ކޮފީއަށް ގުޅާ ރައްޓެއްސަކު ބުންޏެވެ.
ދެން އޮތީ އޭގެ އަނެއް ފަޅި އެވެ. އެއީ މި ބިޒީ ލައިފްގެ ތެރެއިން ވެސް ވަގުތު ދިނުމަށް އަހަރުމެންނަށް ގަދަ އަމުރު ކުރައްވާފައިވާ ކަމެވެ. އާހިރަތުގެ ފައިދާގެ އިތުރުން ގަޑިއަށް ކަމޭ ހިތުމާއި ދިރިއުޅުމުގެ ހުރިހާ ޑިސިޕްލިނެއް އަހަރެމެންގެ ތެރެއަށް ވައްދާލާ ބައެެވެ. ހަށިގަނޑު ދޮވެލައި ސާފުކޮށްލައިދިނުމާއެކު ހިތްހަމަ ޖެހުން ގެނެސްދޭ ފަސް ނަމާދެވެ. ދުނިޔޭގެ ހަޔާތުގެ ކުރިއެރުމަށާއި ދުނިޔެ ދޫކޮށް ދިޔުމަށް ފަހުގައި ވެސް ކާމިޔާބުވާން ހުރިހާ ކަމެއް ދޫކޮށްފައި ކޮންމެހެން ވެސް ފުރިހަމަ ކުރަން ޖެހޭ ބައެވެ.
ކޮފީ އޭކޯ އެވެ. ބޯންވީ އެވެ. އެކަމަކު ނަމާދަށް ވަގުތުކޮޅެއް ހުސްކޮަށްލަން ލިބެނީ ކިތަށް މީހުންނަށް ހެއްޔެވެ؟ މާލޭގައި ނަމަ ކޮންމެ ތަނެއްގައި ހުއްޓަސް މިހާރު ބަންގީގެ އަޑު އިވެ އެވެ. ނޫނީ ޓީވީތަކާއި ރެޑިއޯތަކުން ބަންގި ގޮވާ އަޑު ވެސް އިވެ އެވެ. އިވޭކަށް ނުވެސް ޖެހެ އެވެ. ސަބަބަކީ އަތުގައި އޮންނަ ފޯނު ހުރިހާ ވަގުތެއް އެމީހާއަށް ބުނެދީ ހަނދާން ކޮށްދެ އެވެ. ނަމަވެސް ގިނަ ފަހަރަށް އެ ގޮވާލުމަށް ދެވެނީ ބީރު ކަންފަތެވެ. އެ ވަގުތަށް ތަންކޮޅެއް "ބިޒީ" ވަނީ އެވެ.
އާންމު ގޮތެއްގައި ނަމާދެއްގައި ގިނަ ވެގެން ހިނގަނީ 12 ވަރަކަށް މިނެޓެވެ. ނަމަވެސް އެހާ ކުޑަކުޑަ އަދި އެހާ މުހިންމު ފަރުޟެއް ފުރިހަމަ ކުރާކަށް ނުދެވެ އެވެ. ވަރަށް ގިނަ ފަހަރަށް މިސްކިތަށް އަރައިގެން އުޅޭ ގޮތުން ވެސް ދިވެހިންގެ ބިޒީކަން ފެންނާނެ އެވެ. އެއީ ނަމާދުކޮށް ނިމިގެން އިމާމު މީހާ ރަނގަޅަށް ސަލާމްދީ ނިމޭއިރު ގިނަ ބަޔަކު މިސްކިތުން ނިކުންނަން ދެ ފަރާތުގައި ކިއޫތައް ހަދާލާފައި އޮވެ އެވެ. ތެޅެމުން ފޮޅެމުން މީހުންގެ ކޮނޑުމަތިން ފައި އުކަމުން ވީހާ ވެސް އަވަހަކަށް ބަލާނީ މިސްކިތުން ނުކުމެވޭތޯ އެވެ.
ބައެއް ފަހަރު ކުރިމަތީގައި މީހުން ނަމާދު ކުރަން ތިބުމުން ދަމާލާ ކިއޫ އެންމެ ކުރީ ސަފުތަކާ ހަމަޔަށް އޮވެ އެވެ. އަނެއްބައި ފަހަރު އަވަސް އަރުވާލައިގެން ނަމާދަށް ހުރި މީހާގެ ކުރިމަތިން ދެވޭ އިރު ވެސް ނޭނގެ އެވެ. ކިއޫގެ ފަހަތުގައި ތިބެ މީހުންގައި ކޭއްތެމުން، ކޮއްޕާ ގަޅުވަމުން ވެސް އެންމެ އަވަހަށް މިސްކިތުން ނިކުމެވޭތޯ އުޅެ އެވެ. ނަމާދަށް އެންމެ 10 މިނެޓު ދެވުނީތީ ގިނަވެފަ އެވެ! އެހެން ނަމަވެސް ނަމާދުން ނިކުންނަތަނާ ރައްޓެއްސަކު ގުޅައިގެން ކޮފީއަކަށް އަރަން ބުނުމުން ހައްޓަކު ހެޔެއް ނުހުންނާނެ އެވެ. ނަމާދަށް ފަހު ގުރުއާން ކިޔަވާލަން ވަގުތުކޮޅަކަށް ފޯނުގެ ތެރެއަށް ބޯ ތިރިކޮށްލާކަށް ވަގުތެއް ނުދެވެ އެވެ. އެކަމަކު މުޅި ދުވަހު ފޯނުގެ ތެރޭގައި މީހަކާ ބަހެއް ނުބުނެ އުޅެވެ އެވެ.
ހަފުތާގެ ތެރޭގައި އާއި ހަމައެކަނި ހުކުރު ނަމާދަށް މިސްކިތަށް އަރާ މީހުންގެ އަދަދުގައި އެހާ ބޮޑު ތަފާތެއް އޮންނަނީ ވެސް އެހެންވެ ކަންނޭނގެ އެވެ. ހުކުރު ދުވަހު ހުކުރު ވަގުތު ކުރާނެ އިތުރު ކަމެއް ވެސް ނޯންނާނެ އެވެ. ހުކުރު ނަމާދު އަދި މާ ކުރުވާނެ އެވެ. އެ ނަމާދަށް ވެސް ދާނީ ހުތުބާ ނިމޭ ގަޑިއަށް ބަަލާފަ އެވެ. ނޫނީ ނިމެން ކައިރިވީމަ އެވެ. ގޮސް "ނިއްތަޅާލާފައި" ނަމާދުކޮށް ނިމޭ އިރަށް މުސައްލަތަށް ފޮޅަމުން ކާން ދާން ނޫނީ ކޮފީއަކަށް އަރަން ދާން އަވަސްވެގަންނާނެ އެވެ. މިސްކިތުގައި މަޑުކޮށްލާ ސުންނަތް ނަމާދުކޮށްލާ ޤުރުއާން ކިޔަވާލުމެއް ނޯވެ އެވެ. ނަމާދަށް އެވަރު ވަގުތު ކޮޅެއް ދިނުން ވެސް މާ ގިނަ ވަނީ އެވެ.
މިއީ ގަބޫލު ކުރަން ދަތި ވާހަކަތަކެއް ނޫނެވެ. ލޮލުން ފެނި އަދި ކުރާ ކަންކަމެވެ. ދުވަސް ނިމިގެން ދާއިރު ކުޑަ ވަގުތު ކޮޅެއް އެއްކަމަކަށް ހޭދަކޮށްލަން އެބަ ޖެހެއެވެ. އެއީ މުޅި ދުވަސް ހޭދަ ކުރެވުނީ ކޮންކޮން ކަމަކަށްތޯ ވިސްނާލާށެވެ. އަދި އެ ވަގުތުތައް ހޭދަ ކުރެވުނީ އެންމެ ރަނގަޅަށްތޯ ފުންކޮށް ވިސްނާލުމަށް ފަހު މިފަދަ ގޮތަކަށް އަމަލު ހުރިއްޔާ ރަނގަޅުކޮށްލާށެވެ. ނަމާދާ ދުރަށް ނުދާށެވެ. އެއަށްވުރެ މުހިންމު އެހެން ކަމެއް އަހަރެމެނަކަށް ނެތެވެ.