ދިވެހިރާއްޖޭގެ ތައުލީމީ ނިޒާމުގައި ހުރި ގޮންޖެހުންތަކާއި އުއްމީދުތައް ކައިރިން ދެކި ތަޖުރިބާ ކުރުމުގެ ފުރުސަތު އަޅުގަނޑަށް ލިބުނެވެ. އެގޮތުން ތައުލީމީ ދާއިރާގެ އެކި ފަރާތްތަކާއެކު ކުރެވިފައި ހުރި މަޝްވަރާތަކުން، އެފަރާތްތަކަށް މަސައްކަތުގައި ދިމާވާ އެކި ގޮންޖެހުންތަކާއި ދަތިތައް ހިއްސާކުރެވިފައި ވެއެވެ.
މައްސަލަތައް ނުހަނު ގިނަ އެވެ. މިފަދަ އެންމެ ފުރުސަތެއްގައި އެ ހުރިހާ މައްސަލަތަކަށް އަލި އަޅުވާލުމަކީ ވަރަށް އުދަނގޫ ކަމެކެވެ. ނަމަވެސް މައިގަނޑު މުހިއްމު މައްސަލަތަކަށް ބަލާލާނަމެވެ. ވަރަށް ކުރުކޮށް ބުނާނަމަ މިއަދު އަޅުގަނޑުމެން މިތިބީ ޒަމާނީ ތައުލީމުގެ ވައުދުތަކާއި، ޒަމާނުއްސުރެ އާދަވެފައިވާ އުނގަންނައިދިނުމުގެ އުސޫލުތައް ނުވަތަ ސިޔާސަތުތަކާއި ދެމެދު ތާށިވެފަ އެވެ. މިކަމުގައި އަޅުގަނޑަށް ފެންނަ ޖުމުލަ ހައްލަކީ "ސްމާޓް" ސިޔާސަތުތަކެއް އެކަށައަޅައި އޭގެ މިސްރާބަށް ދަތުރު ފެށުމެވެ.
ތައުލީމު ލިބުމުގެ ފުރުސަތު ފުޅާކުރުމުގައި ރާއްޖެއިން ފާހަގަކޮށްލެވޭ ކުރިއެރުންތަކެއް ހޯދާފައިވެ އެވެ. ނަމަވެސް، ތައުލީމުގެ ފެންވަރު ދަނީ އެއްވަރެއްގައެއް ނޫނެވެ. މިސާލަކަށް 2015 ވަނަ އަހަރު އަލަށް ތައާރަފުކުރެވުނު "އައުޓްކަމް ބޭސްޑް" ގައުމީ މަންހަޖަކީ، އުނގަންނައިދިނުމުގެ އުސޫލުތައް ޒަމާނީކުރުމަށް އެޅުނު މުހިއްމު ފިޔަވަޅެކެވެ. ނަމަވެސް ހަގީގަތުގައި ކަން ހިނގަމުންދަނީ މުޅިން އެމަގުން ނޫންކަމަށް ދާއިރާގެ ގިނަ ބަޔަކު އެއްބަސްވެ އެވެ.
އާ މަންހަޖަކީ ސީދާ ދަރިވަރަށް އަމާޒުވާ އަދި ދަރިވަރުގެ މައްޗަށް ބިނާވާ އުނގަންނައިދިނުމުގެ ޕްލޭނެކެވެ. ނަމަވެސް ގިނަ ކްލާސްރޫމްތަކުގައި އަދިވެސް ބަރޯސާ ވަނީ ސީދާ މުދައްރިސަށް ބަރޯސާވާ އިހުގެ އުސޫލަށެވެ. އެއީ ދަރިވަރުންނަކީ އުނގެނުމުގައި ހަރަކާތްތެރި ބައިވެރިންގެ ބަދަލުގައި، ހަމައެކަނި މައުލޫމާތު އަޑުއަހާ "ރެކޯޑު" ކުރާ އުސޫލެވެ.
ގައުމީ އާ މަންހަޖުގައި އުނގަންނައިދިނުމުގެ އެތައް އާ ގޮތްތަކަކަށް ބާރުއަޅާއިރު، ގިނަ މުދައްރިސުން އަދިވެސް ބޭނުންކުރަނީ ކުރީއްސުރެ އާދަވެފައިވާ އުސޫލުތަކެވެ. މިއީ އާ ގޮތްތަކަށް ޝައުގުވެރިކަން ނެތިގެނެއް ނޫނެވެ. ނުވަތަ ބޭނުން ނުވާތީ އެއްވެސް ނޫނެވެ. ހުރިހާވެސް މައްސަލައަކީ އާ އުސޫލުތަކަށް އަހުލުވެރިވުމަށް ބޭނުންވާ ތަމްރީނާއި ވަސީލަތްތައް ނެތުމެވެ. މީގެ ނަތީޖާއަކީ ޒަމާނީ ސިޔާސަތުތަކާއި ހަގީގީ މަސައްކަތާ ދެމެދު ހުސްކަމެއް އޮތުމެވެ. މި ހުސްކަމުގެ ސަބަބުން، އާ މަންހަޖުގެ ގާބިލްކަން ދަނީ ފުރިހަމައަށް ބޭނުން ނުކުރެވި އެވެ.
މީގެ އިތުރުން މުދައްރިސުންގެ މަސައްކަތުގައި ކުރިމަތިލާންޖެހޭ ބޮޑެތި ފިއްތުއްތަކަކީވެސް އާ މަންހަޖުގެ އަމާޒަށް ވާސިލުވާން ހުރި ގޮންޖެހުމެކެވެ. އެގޮތުން އާބާދީ ބޮޑު ސަރަހައްދުތަކުގައި މުދައްރިސަކަށް ޖެހޭ ދަރިވަރުންގެ ނިސްބަތް ނުހަނު މަތިވުމާއެކު، ގިނަ ކްލާސްތަކާއި އިތުރު ޝިފްޓްތައް ބަލަހައްޓަން މުދައްރިސުންނަށް މަޖުބޫރުވެއެވެ.
މީގެ ސަބަބުން މުދައްރިސުން ވަނީ ނަފްސާނީގޮތުންނާއި ޖިސްމާނީ ގޮތުން ވަރުބަލިވެފަ އެވެ. އެއާއި އެކު، އުނގަންނައިދިނުމުގެ ފެންވަރަށް ނޭދެވޭ އަސަރުކުރުމުގެ އިތުރުން މުދައްރިސުންގެ ނަފްސާނީ ދުޅަހެޔޮ ކަމަށްވެސް އަސަރުކޮށް، ވަޒީފާއިން ވަކިވާ މުދައްރިސުންގެ އަދަދު އިތުރުވެ އެވެ. އާ މަންހަޖުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ހަރަކާތްތެރި އަދި ޝައުގުވެރިކަން ހުރި ކްލާސްރޫމްގެ ތަޖުރިބާ ހޯދައިދިނުމަށް، މުދައްރިސުންނަށް އޮތް ގޮންޖެހުންތަކަކީ އަދި ހުރަހަކީ މިހާރު ތައުލީމީ ނިޒާމުގައި އޮތް ޒަމަންވީ "ބަދަލުނުވާ" ސިޔާސަތުތަކެވެ.
ސްކޫލުތަކުގެ އިންފްރާސްޓްރަކްޗާގެ ހާލަތަކީވެސް އާ މަންހަޖުގެ ލަނޑުދަނޑިތަކަށް ވާސިލުވުމަށް ބޮޑެތި ގޮންޖެހުންތަކެއް ކުރިމަތިވާ ދާއިރާ އެކެވެ. ގިނަ ސްކޫލްތަކުގައި ތައުލީމު ފޯރުކޮށްދިނުމަށް ބޭނުންވާ އަސާސީ ވަސީލަތްތައް އެކަށީގެންވާ ވަރަށް ނެތުމުގެ އިތުރުން ޒަމާނީ އުނގެނުމަށް ބޭނުންވާ ޓެކްނޮލޮޖީ ނެތެވެ. އަދި ހުރި ވަސީލަތްތައްވެސް އެކަށީގެންވާ ގޮތުގައި ބޭނުން ނުކުރެވެ އެވެ. އެގޮތުން ތައުލީމީ ދާއިރާގައި ޑިޖިޓަލް ހުސްކަމެއް ވަރަށް ބޮޑަށް ފެންނަން އެބައޮތެވެ. ދުނިޔޭގައި ހެޔޮ ތައުލީމެއް ފޯރުކޮށްދޭ މަރުކަޒުތަކުގައި މިހާރު އަސާސީ ވަސީލަތެއްގެ ގޮތުގައި ބަލައި، ޑިޖިޓަލް އުނގެނުމުގެ ވަސީލަތްތަކުގެ ފައިދާ އެކަށީގެންވާ މިންވަރަކަށް ދިވެހި ދަރިވަރުންނަށް ނުލިބެ އެވެ.
ދިވެހިރާއްޖޭގައި ދަރިވަރުންގެ އާބާދީ ދަނީ އެއްދިމާލަކަށް ޖަމާވަމުންނެވެ. ނަމަވެސް އިތުރުވާ އާބާދިއަށް އެކަށީގެންވާ ވަރަށް މަދަރުސާތައް ނެތުމަކީ ހެޔޮ ތައުލީމެއް ލިއްބައިދިނުމަށް އޮތް ބޮޑު ގޮންޖެހުމެކެވެ. ޖާގައިގެ ދަތިކަމުން، ގިނަ މަދަރުސާތަކުގައި ދެ ޝިފްޓަށް ކިޔަވައިދޭން ޖެހެ އެވެ. މިއީ ތައުލީމުގެ ފެންވަރަށް ނޭދެވޭ އަސަރުކުރާ ކަމެކެވެ. މީގެ އިތުރުން އެންމެ އެކަށީގެންވާ މާހައުލެއް ނޫން ތަނެއްގައި ގިނަ ވަގުތު ހޭދަކުރަން ޖެހުމަކީ، މުދައްރިސުންނާއި ދަރިވަރުންގެ ދުޅަހެޔޮ ކަމަށްވެސް އަސަރުކުރާ ކަމެކެވެ.
އެކަށީގެންވާ ރަނގަޅު ތައުލީމެއް ފޯރުކޮށްދިނުމަށް، ތައުލީމީ ވުޒާރާއިން މިހުރިހާ ގޮންޖެހުންތަކަށް ހައްލު ހޯދަން އެބަޖެހެ އެވެ. މުދައްރިސުންނަށް ލިބޭ އެހީތެރިކަން، ހާއްސަކޮށް މަސައްކަތުގެ ބުރަކަން މެނޭޖު ކުރުމުގައި އިސްކަންދީ، މުދައްރިސުންނަކީ އާ މަންހަޖު އެކަށީގެންވާ ގޮތުގައި ބޭނުންކުރުމަށް ހުނަރާއި، ނަފްސާނީ އަދި ޖިސްމާނީ ގޮތުން ތައްޔާރު ބައެއްކަން ޔަގީންކުރަން ޖެހެ އެވެ.
ހުރިހާ ސްކޫލެއްގައިވެސް ހަމަހަމަ ގޮތެއްގައި ތައުލީމީ އިންފްރާސްޓްރަކްޗަ، ހާއްސަކޮށް ޓެކްނޮލޮޖީގެ ދާއިރާއަށް އިންވެސްޓްކުރަން ޖެހެ އެވެ. އަދި އުނގެނުމަށް މުނާސަބު މާހައުލެއް ގާއިމުކުރުމަށްޓަކައި، މުދައްރިސަކަށް ދަރިވަރުން ޖެހޭ ނިސްބަތުގެ އަދަދު ދަށްކުރަން އަވަސް ހައްލެއް ހޯދަން ޖެހިފައިވެ އެވެ.
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ތައުލީމީ ދާއިރާގެ ހިންގުންތެރިންނާއި މުދައްރިސުން ތިބީ މިގޮންޖެހުންތަކުން އަރައިގަތުމަށް ބޭނުންވެފަ އެވެ. ނަމަވެސް ތައުލީމީ ތަސައްވުރު ހަގީގަތަކަށް ހެދުމަށްޓަކައި، ސަރުކާރުގެ ސިޔާސަތުތައް ސްމާޓްވެ އަދި ވަސީލަތްތައް ޒަމާނީ ފެންވަރަށް ގެންނާންޖެހެ އެވެ.